Klarnet, bazen eğlenceli bazen de hüzünlü nağmeler yapmayı sağlayan üflemeli çalgıdır. Uzun boru şeklinde gövdesi, üzerindeki nota delikleri, perdeleri ve tuşları bir bütünlük yaratır. Üflemeli çalgı, bek içinde bulunan kamış, üzerindeki nota delikleri ve tuşlar sayesinde ses çıkarır. Kamışın kalınlığı çıkan sesin kalınlığını da etkiler.
Klarnet modelleri tipik olarak birbirine benzese de her biri tipik farklılıklara sahiptir. Klarnet türleri akortlama çeşitlerine göre birbirinden ayrılır. Klarnetler de gitar modelleri gibi müzisyenlere onların tercihine göre farklı renk tonları elde etme imkânı verir.
Enstrüman almadan önce klarnet çeşitleri hakkında bilgi toplayarak kendinize uygun çalgıyı bulabilirsiniz. Klarnet alacaksanız ve kafanız karıştıysa Yonka Müzik Market profesyonellerinden yardım isteyebilirsiniz.
Klarnet Nedir?
Klarnet, sert ve dayanıklı yapıya sahiptir. Bünyesindeki rezonans ve nota delikleri sayesinde ses üretmeyi sağlar. Klarnet yapımı için abanoz ağacı gibi dayanıklılığı yüksek doğal malzemeler tercih edilir. Akortlama şekilleri açısından birbirinden farklılaşan Bb klarnet, A klarnet, Basklarnet gibi modellere ayrılır.
Klasik müzikte ve cazda solo çalgı olarak tercih edilse de diğer çalgı gruplarıyla birlikte ara ses olarak kullanılır. Klarnet 5 ayrı parçadan oluşan, dış görünümüyle son derece şık, çalması ise ustalık isteyen bir çalgıdır. Ustalık seviyesine gelene kadar acemilik sürecinde istikrarlı bir çalışma yapmanız gerekir. Acemilik sürecinde ilk önce çalgıdan ses çıkarma çalışmaları yaparsınız. Bu süreci tamamladıktan sonra notaları öğrenerek enstrümana hâkim olmaya başlarsınız.
Klarnet parçaları arasında en başta sadece bek kısmıyla ses çıkarma çalışmaları yapmanız gerekir. Bir sonraki aşama ise tutuş ve duruş pozisyonunu öğrenmek, notaları doğru şekilde çalmaktır. Bütün bunları alacağınız klarnet eğitimi sayesinde öğrenebilirsiniz.
Klarnetin Tarihi ve Kökeni
Klarnet tarihi 1600’lü yıllara dayanan, ilk hali Chalumeau (Şalümo) olarak bilinen orkestra enstrümandır. Enstrüman, nefesli çalgılar grubunun gür ve hoş sesli üyesidir. Ara nağmeler yapmaya çok uygundur. Günümüzde 12 farklı çeşide sahip olan klarnet, ilk haliyle sadece bir oktav güce sahiptir.
Johann Christoph Denner tarafından 1690 yılında geliştirilerek 2 oktav içinde yarım seslerle çalınabilen yapıya kavuşturulmuştur. 1770’te Horn, bugünkü orkestrada kullanılan klarnetlere göre çok daha pes bir ses çıkaran alto klarneti üretmiştir. 1800’lü yıllarda birçok orkestra kullanılan klarnet, 19. ve 20. Yüzyıllarda bandolarda ve senfoni orkestralarında sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır.
Klarnet Çeşitleri ve Özellikleri
Klarnet çeşitleri: Bb klarnet (si bemol), A klarnet (la), sol klarnet (G), mi bemol (Eb), si bemol basklarnet, mi bemol alto klarnet olmak üzere farklı ses renklerine sahiptir. Enstrüman akortlandığı notaya göre ince ya da kalın bir sese sahiptir. Sol klarnet daha kolay çalındığı ve koma sesleri daha rahat çıkardığı için birçok kişi tarafından sıklıkla tercih edilir. Türk müziğinde ağırlıklı olarak tercih edilen klarnet seçeneği sol klarnettir. Sonra si bemol ve elektronik klarnet seçenekleri gelir.
Si bemol klarnet ve sol klarnet arasındaki temel fark karar seslerinden kaynaklanır. Si bemol klarnet sol klarnetten 1,5 oktav incedir. Sol klarnette boş üflediğiniz zaman sol sesini alırsınız, si bemol klarneti boş üflerseniz si bemol sesini alırsınız. İki klarnet arasındaki perde dizilimi farklıdır. Perde tuşlarının sayısı farklıdır.
Sol klarnette iki si bemolde dört tuş bulunur. Daha az tuş olması çalmayı biraz daha kolaylaştırır. Kendi tarzınıza uygun bir enstrüman seçerek müzik pratikleri yapmanız daha iyi olur. Alman sistem klarnetlerde yani sol klarnetlerde daha ilkel bir tasarım şekli olsa da keyifli bir çalış şekli vardır. Legato tekniğine daha yatkındır.
Si bemol klarnet Fransız sistemdir. Daha karmaşık görünse de dileyen herkesin öğrenip çalabileceği bir klarnet türüdür. Bu klarnet türü daha çok Klasik Batı Müziğine yatkındır. Klarnetler farklı tarzlarda müzik çalmaya olanak tanıyan bir ayrıma sahip olsalar da üfleme şekli önemli son derece önemlidir. Yani hangi klarnet türüne sahip olursanız olun, istediğiniz müzik türünde icra yapabilirsiniz. Klarnet türleri hakkında ufak bir araştırma yaptıktan sonra kendinize uygun enstrüman modelini satın alabilirsiniz.
Klarnet Nasıl Çalınır? - Başlangıç Rehberi
Klarnetinizi seçtiniz ve artık müzik eğitimi almaya mı karar verdiniz? Öncelikle klarnete dair bazı püf noktalarını öğrenerek başlamalısınız. Aşağıdaki detaylara dikkat ederseniz klarneti düzgün bir şekilde çalmaya başlayabilirsiniz. Ton ve akort bilgisi, nota bilgisi gibi bütün detayları, işin uzmanından öğrenmelisiniz.
Klarnet nasıl çalınır?
Klarnet çalarken kamışı, bek adı verilen ağızlık kısmına yerleştirebilirsiniz. Yerleştirirken kamışın uç kısmına hiçbir şekilde değmemelisiniz. Bekle kamışın birbirine paralel olduğundan emin olmalısınız. Bu sayede klarnetten sesi doğru tonda üfleyebilirsiniz. Klarnetin içindeki kamış kalınlaşırsa ses basa doğru gider. Tercih ettiğiniz kamışın klarnetinize uygun olduğundan emin olmalısınız.
Kamışı, sabitlemek için bileziği iyice sıkıştırmalısınız. Sonrasında yavaş yavaş bütün parçaları birleştirerek klarneti bütün hale getirebilirsiniz. Gerekli üfleme çalışmalarını yaptıktan sonra yavaş yavaş kolay parçalardan zora doğru klarnet çalmaya başlayabilirsiniz. Klarnet çalmayı düzgün bir şekilde öğrenmek için iyi bir müzik eğitimi almayı düşünebilirsiniz.
Klarnet Bakımı ve Temizliği
Klarnet bakımı ve temizliği de klarnet için alacağınız eğitim kadar önemlidir. Klarnet parçalarını düzenli olarak temizleyerek her zaman doğru ses kalitesini koruyabilirsiniz. İçeriğinde nem kalmadığından emin olacak şekilde temizleyerek klarnetinizin ses ve malzeme kalitesini koruyabilirsiniz.
Enstrümanınızı sipariş verdiğinizde içinden çıkan temizleme beziyle düzenli olarak parçalarının üzerini ve tuş aralarını temizlemelisiniz. Bir temizleme çubuğu yardımıyla bezi içi kısma sokarak bu kısımların da temizlendiğinden emin olmalısınız. Enstrümanın ton ve akort bakımından da kontrolünü yaptıktan sonra klarnetinizi çalmaya hazır hale getirebilirsiniz. Ses kalitesinde bozulmalar başladığını fark ederseniz bu konuda bir uzman bakımına ihtiyaç duyabilirsiniz.
Klarnet Seçimi: Nelere Dikkat Edilmeli?
Klarnet seçiminde dikkat etmeniz gerekenlerin başında, klarnetin türü gelir. Markası ve ses kalitesi de klarnet alırken dikkat etmeniz gereken özellikler arasındadır. Metal kısımların nikelaj ya da paslanmaz çelik olduğundan emin olmalısınız. Satın aldığınız müzik marketin güvenilir olmasına dikkat etmelisiniz. Klarnet yapımı için tercih edilen malzemelerin kaliteli olması çıkan sesin kalitesini de etkiler. Bütün bunları araştırarak tercih edeceğiniz klarnet modelini, uzun yıllar çalabilirsiniz.
Klarnet Aksesuarları ve Ekipmanları
Klarnet aksesuarları arasında taşıma çantası ve temizleme malzemeleri yer alır. Ses çıkarmayı sağlayan kamış olmazsa olmazdır, aksesuarların hatta ana malzemenin başında gelir. Klarnet aksesuarları arasında omuz askısı, bek, bilezik, stand ve temizlik bezi vardır. Nota sehpası, ayar tornavidası ve eldiven de klarnet aksesuarları arasında yer alır.
Ünlü Klarnet Sanatçıları ve Eserleri
Klarnet sanatçıları dediğimiz zaman Türk müziğinde akla ilk gelen isimlerden bir tanesi Hüsnü Şenlendirici’dir. Mustafa Kandıralı, Şükrü Tunar, Woody Allen, Koray Avcı gibi isimler de klarnet sanatçıları olarak ön plana çıkar. Selim Sesler ve Serkan Çağrı da ünlü Türk klarnet sanatçıları arasında ön plana çıkan isimler arasında yer alır.
Mustafa Kandıralı ve Şükrü Tunar değerli iki klarnet çalgıcısı olarak TRT’de de programlar yapmıştır. Selim Sesler, küçük yaşlarda tanıştığı klarnetle olan müzik serüvenini Kanadalı Halk Müziği sanatçısı Brenna MacCrimon ile sürdürmüştür. Türk romanlarını ve Türk müziğini dünya çapında temsil etmiştir.
Serkan Çağrı da küçük yaşta klarnetle tanışarak müziğe gönül vermiş, virtüöz ve akademisyendir. Hüsnü Şenlendirici, Roman asıllı Türk klarnet virtüözüdür. Türk pop ve caz müziğinin önemli bir temsilcisidir.
Klarnetle İlgili Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Klarnet kaç parçadan oluşur?
Klarnet beş parçadan oluşur. Bu parçalar: bek (ağızlık), fıçı (barel), üst ve alt gövde, kalaktır.
Klarnet kamışı ne işe yarar?
Klarnet kamışı, ağızlık kısmının içine sabitlenerek, klarnetten ses çıkarmaya yarar.
Hangi klarneti almalıyım?
Hangi klarneti alacağınız, yatkın olduğunuz müzik türüne göre değişir. Alışveriş yapmadan önce müzik market yetkililerinin görüşlerini alabilirsiniz.
Klarnet çalmak kolay mı?
Her müzik aletinde olduğu gibi klarnette de ustalaşmak, hatta basit parçaları çalabilir hale gelmek belli bir emek ister. Klarnet çalmak için öncelikle doğru kalitede bir enstrüman satın almalı, ardından doğru müzik kursunu bulduğunuzdan emin olmalısınız. Kendi başınıza öğrenmek isterseniz internette çekilmiş olan başlangıç seviyesi klarnet kurs serilerini izleyebilirsiniz. Yine de sizi doğru şekilde yönlendirecek bir eğitmenle çalışmanın ayrıcalığından yararlanmanız daha iyi olur.
İşin profesyonellerinden destek almak ve klarnet çalmaya başlamak için Yonka Müzik Market klarnet kategorimize göz atabilirsiniz.