Yan flüt nedir önce bundan bahsedelim; dilsiz nefesli çalgılar ailesinde yer alır. Yan şekilde tutup çalınır ve adı genelde flüt olarak geçtiği için yanlış anlaşılmalardan dolayı yan flüt denilmektedir. İlk zamanlar abanoz ağacından yapılan yan flütler şimdi genel olarak gümüş, altın ve nikel gibi madenlerle yapılmaktadır. Baş, gövde ve kuyruk olmak üzere 3 bölümden oluşur ve bu bölümler üzerinde delikler bulunur. Baş bölümünde bulunan delik üfleme deliğidir. Gövde ve kuyruk deliğinde ise ezgilerin çıkmasını sağlayan perde adını verdiğimiz delikler vardır.
İlk olarak Çin’ de M.Ö. 900’lü yıllardan beri kullanıldığı bilinmekte. Batı müziğinin popüler çalgılarından biri olan bu enstrüman Avrupa’ya 12. Y.y.’da Almanca konuşulan kısımlarda askeri bando takımlarında kullanılmak amacıyla girmiştir. Eski zamanlarda yan flüte “Alman flütü“ denmesinin sebebi de budur. Ama asıl olarak kullanılmaya 16.-17. Yüzyıllarında başlamıştır. Yan flüt ilk zamanlarda şuan olduğu gibi 3 bölümden değil, tek bölümden ve 6 delikten oluşmaktaydı. Zaman geçtikçe bu müzik aleti 3 bölüm olarak yeniden tasarlanıp, daha çok tuş eklenmeye başlandı. Alman flütçü Boehm 1832 yıllarında sanat ve fizik bilgisini kullanarak şuan ki modern yan flüt haline getirdi. Bu yüzden de insanlar tarafından boehm flüt adıyla da bilinir.
Flüt bütün üflemeli çalgılar arasına en güçlü ve hünerli çalgıdır. Neredeyse çalamayacağı bir şey yoktur. Tek, çift, üç ve kurbağa dili tekniği olmak üzere kromatik, diotanik, ezgiler, arpejler, gösterişli ve uçarı pasajlar bağlı ve dilli olup hızlı veya yavaş tempoda çalınabilir. Bunun yanı sıra yakın ve uzak geçişli aralıkların tekrar edilen gelişleri stakato, tril, tremolo ve grupetto gibi tekniklerin flütte çalınması oldukça kolaydır. Tek, çift, üç ve kurbağa dili teknikleri kolaylıkla yapılır. Bazı flütlerde tril ve tremolor bir hayli zordur. Özellikle de ince seslerde güçlü pasajların çalımı çok nefes gerektirdiği için flütü çalan kişi için çok zorlu olacaktır. Flütçüye aralarda nefes alması için boşluklar gereklidir.
Enstrüman çalmak çok fazla teknikler ve yoğun bir emek isteyen bir iştir. Üfleme stiliyle çalınan çalgılar ise güçlü bir nefes gerektirir. Eğer bu işin ustalara tarafından yardım almadan kendi kendinize öğrenmek istiyorsanız başlangıçta zorluklar yaşayabilirsiniz. Sürekli pratik yaparak egzersizleri ihmal etmeden üstüne bide eğitim alarak çalışırsanız zamanla tecrübelenip ilerlersiniz ve iyi tonlar yakalamayı başarabilirsiniz. Yan flüt’ü öğrenebilmek için öncelikle kendinize uygun gördüğünüz bir flüte sahip olmalısınız. Ve hatta benim fikrime göre en başta yan flüt icra eden sanatçılardan birkaç örnek dinleyerek doğru tonları keşfedip bir kulak aşinalığı yaşamanız işinizi kolaylaştıracaktır. Doğru tonların nasıl olduğunu keşfettikten sonra kendinizde flüt çalarken çıkardığınız tonların doğruluğunu daha iyi anlayabilirsiniz. Böylelikle derslerde daha rahat edebilirsiniz. Doğru tonlama ve üfleme egzersizlerinin dışında nota da bilmeniz gerekmektedir. Bunun içinde ayrıca bilgi vereceğim.
Bu müzik aletini çalmaya kesinlikle en temel ve basit eserlerden başlamanızı öneririm. Böylece tekrar ederek çalmanız tecrübelerinizi ve kulak aşinalığınızı arttırır. Ayrıca sürekli nefes egzersizleri yaparak çaldığınız eserlerin daha temiz bir sesle duyulmasını sağlarsınız. Flüt üflerken nefesinizin diyaframdan gelmesine önem gösterin.
Dudakların çok kalın yada ince olmaması
Alt dudak ve üst dudağın birbirine eşit olması
Parmakların eksiksiz tam olması
Dişlerin çok önde veya geride olmaması
Solunum sıkıntısı çekmemesi
Notalar içinde ilki Do notasıdır. Bazen ut ifadesiyle de adlandırılmaktadır. Sonrasında ise Re, Mi,Fa,Sol,La ve Si olmak üzere toplamda yedi nota bulunmakta. Diğer önemli nokta ise flüte parmakları koyma şeklidir. Üflerken sol el üstte, sağ el altta durmalıdır. Sol elde serçe parmağınız herhangi bir perdeyi kapatmamalıdır. Ve yan flüt üflerken ince sesler ‘tü’ sesi ile kalın ses ise ‘du’ şeklinde çıkartılmalıdır.
En kalın ses Do notasıdır. Flütten çıkarılan bu kalın ses kadifemsi ama pürüzlü bir şekilde çıkmaktadır. Tek başına dinlenildiğinde bu ses insanın ruhuna dokunur ve oldukça etkiler.
Orta ses bölümü ise birinci ve ikinci oktav arasında olan La notasıdır. Yan flütte buna orta ses ifadesi kullanılır. La notasından çıkan ton ise oldukça yumuşak olması sayesinde tatlı duygularla insanı etkilemektedir.
Son olarak ince ses bölümü ise ikinci oktav arasında olan La notasından sonra gelen ses en ince ses olma özelliğine sahip olur. En ince ses portre üzerinde çizilen beşinci çizgiden sonra gelen Do notasıdır. Bu ses sınır çizgisi olarak kabul edilmektedir. Birkaç ses bir şekilde zorlansa dahi yan flüt bundan daha fazla ses çıkaramaz ve bundan daha ince ses zaten yaygın değildir.
Yan Flüt ile İlgili Bazı Eğitim Videolarını Sizler İçin Paylaşıyoruz.
0
)