Perküsyon | Perküsyon Aletleri | Perküsyon Nedir

Perküsyon ne demek? Sorusu ile makaleye başlamak isterim. İlk olarak, perküsyon kelimesi Latince bir kökene sahip genel bir enstrüman topluluğu adıdır. Asıl Türkçe anlamıysa, vurarak ses çıkartabileceğiniz müzik aletleridir. Yani vurmalı müzik aletleri desek doğru olacaktır. Perküsyon kelimesinin ne anlama geldiğini öğrendiğimize göre, şimdi bir alt başlık olan perküsyon nedir genel başlığı ile biraz daha tarihçesine gidebiliriz.

Perküsyon Nedir?

Perküsyon nedir? Sorusuna cevap bulmak için öncelikle tarihe bir dönüp bakmamız lazım. İlk olarak, taş çağı olarak bildiğimiz en eski çağa gittiğimiz zaman, çeşitli ayinlerde ve savaş sırasında destek amaçlı savaşçıların duygularını kabartan ve kimine göre korkutucu bir ton ile birçok zaferde etkili rol oynayan bu müzik aletlerini hemen hemen bütün ırktan ve kökenden insanlar kullanmıştır. Birçok kullanım alanına sahip ve tarihte bazen duygusal zamanlarda rol oynamış olan bu enstrüman modeli, insanoğlunun şu ana kadar bildiği en uzun tarihe sahip bir çalgı aleti grubunun toplu ismidir. Şimdi birkaç hikaye anlatarak günümüzdeki şekillerine nasıl geldikleri ve duygusallık anlamdaki değerini biraz daha iyi anlamak amaçlı makaleye devam edelim. Şimdi herkesin hatırlayacağı bir soykırıma gidelim. Latin Amerika denilince aklınıza ne gelmektedir? Hafiften duyuyor gibi oldum. Afrikalı masum insanlar değil mi? İşte bu noktada perküsyonun ne alakası var diyeceksiniz. Aslında çok fazla alakası var. Çünkü günümüz modern çağında kullandığımız bu perküsyon olarak adlandırdığımız perküsyon aletleri yani vurmalı müzik aletlerini bu çağa kadar özgünlüğünü hiç bozmadan getiren ulus Afrika toplumudur. Günümüzde hala ayin ve özel törenlerde Afrika topraklarında aktif olarak kullanılan bu müzik aletleri, isimlerini genellikle yapıldıkları ağaçlardan almaktadırlar. Bunun için alt yan başlık olan perküsyon aletleri bölümünde bahsedeceğim. Ancak, konumuza kaldığımız yerden devam edelim. Bugünlere kadar gelen bu enstrümanların Latin Amerika zamanında zorla Afrikalı insanları köle olarak deniz yoluyla getiren Amerikalılar, büyük isyanın başlamasına neden olan müzik ve müzik aletlerinin büyüsünü çok hafif almışlardır. Şimdi içinizden ne alakası var gibi sesler duyuyor gibiyim. Şöyle anlatayım size o zaman. Afrika halkı zorla tarım sanayisinde köle olarak çalışırken, Amerikalılar bir şeyi göz önünden kaçırdılar. Ne mi? Kendilerini üstün olarak gördükleri bu halkın dilini bilmedikleri için büyük isyanın başlamasında en büyük hatayı yaptılar. Tabi ki anladığınız üzere, Afrikalı insanlar birbirleri arasında müzik tonunda konuşarak Amerikalı komutanları kandırarak, sanki aralarında şarkı söylüyormuş gibi büyük yapılanmanın adımlarını atarak, müziği yani dünyanın gelişmesinde ve her çağında görebileceğiniz doğanın ve insanlığın bir arada çalışması ile ortaya çıkan bu özel kavramın yararını izlerini görebilirsiniz.

Peki perküsyon ne mi alaka? İşte perküsyon olarak adlandırdığımız bu vurmalı çalgılar, köleleri gemiler ile Latin Amerika topraklarına götürülürken, yemek varili ve diğer amaçlar ile kullanılan varillere benzeyen bir yapıya sahip olduklarından dolayı, bu enstrümanların dünyaya yayılması ve özellikle birkaç müzik aletinin dünyada çok fazla revaçta olmasının kapısını açmıştır. Afrikalı insanların gizli bir şekilde yanlarında götürdükleri bu enstrüman modellerini daha iyi saklayabilmek için çeşitli kasalara benzeterek yontmuşlar ve örneğin cajon gibi günümüzde Türkiye’de de çok fazla kullanılan müzik aletini ortaya çıkarmışlar. Ek olarak, perküsyon aletleri için çalma stilleri ve çalmanız için gerekli aparatlar bulunmaktadır. Bu aparatlar müzik aletinden müzik aletine değişiklik gösterebilir ve aynı müzik aletinden farklı tonda sesler alabilirsiniz. Sonra, bu başlığa son olarak, perküsyon kelimesinin anlamını, perküsyon ne demek veya perküsyon nedir? Gibi soru işaretlerini yanıtladık diye düşünüyorum. Şimdiyse, bir alt başlığa geçerek perküsyon aletleri hakkında detaylı bilgi verelim.

Perküsyon Aletleri

Cajon olarak adlandırılan ve kahon olarak tercüme edilen bu müzik aleti, perküsyon aletleri arasında derin anlamlara sahip bir müzik aletidir. Özel olarak hesaplanmış olan bu müzik aleti, Amerika da zorla çalıştırılan Afrika toplumun gizlilik ile oturulabilecek bir tabureye benzetmeye çalışılarak bulunmuş özel bir müzik aletidir. Müzik aletinin çalma işlemine gelecek olursak, ön ve arka yüzü bulunan bu müzik aleti eskiden hayvan derisi ve özel Afrika coğrafyasında yetişen iri ağaçlarla yapılmaktadır. Ancak günümüzde hala yarı suni hayvan derisi ya da gerçek hayvan derisi ile yapılan modellerinin yanı sıra, diğer yüzünü plastik kaplayarak farklı bir ses tonunda çalabilmek için çeşitli kasalar ve farklı malzemeler kullanılarak, özgün farklı kasalar üretilmektedir. Örneğin, sekizgene kadar çeşitli kasası olan bu modelin özü 4 ayaklı yani dörtgen şekli ile doğmuştur. Son olarak, farklı çalma pozisyonları ve farklı aparatlar ile çalınan bu müzik aleti perküsyon aletleri arasında yer almaktadır. Buna örnek vermek gerekirse, tokatlama yöntemi, çubuk ve tokmak gibi cisimler ile çalabilirsiniz.

Tumba

Tumba ve conga olarak bilinen bu perküsyon aletleri, büyük olan yani tumba müzik aletinin 11 inç büyüklüğe sahip olmasının yanı sıra, conga yani 10 inç büyüklüğe sahip olan küçük perküsyonun bir arada ikili bir şekilde yapılan ve satışa sunulan müzik aletidir. Bu müzik aleti genellikle dini tören ve ayin olmak üzere Afrika toplumu tarafından kullanılmaktadır. Diğer yandan, perküsyon sayını arttırabilirsiniz. Yani 2 davul değil de bunu 3 gibi ve diğer sayılara çıkarabilirsiniz. Bunun yararı farklı inç de oldukları için her çeşit ses tonunu çıkarabilme imkanı sağlayacaktır. Bu enstrümanın tarihine baktığımız zamansa, Afrika ve Küba halkının yerel müzik aleti olan bu perküsyon, eski hali biraz daha köşeli olsa da, yeni güncel hali oval ve daha şık görüne sahiptir.

Djembe

Djembe olarak bilinen ve yine Afrika toplumun tarihinde rol oynamış ve bin yıllardır kullanılan bu müzik aleti Afrikalıların gözünde kutsal bir yere sahiptir. Örneğin, djembe ağacı, hayvan derisi ve usta olarak 3 kutsal şey olarak belirlemektedirler. Diğer yandan, şeytanın davulu olarak da anılan bu perküsyon, farklı bir tonda etkileyici sese sahiptir. Bu tabi ki, ağacın yapısı, iyi ustalık ve özel hesaplamalar sonucu ortaya çıkmıştır. Kullanım yerlerine baktığınız zamansa, tıpkı diğerlerinde olduğu gibi benzerlikler göreceksiniz. Bu etkileyici vurmalı müzik aleti, Afrika toplumun kültüründe özel olarak savaşlarda kullanılmasının yanı sıra, özel ayin ve törenlerinde baş rol oynayan diğer bir müzik aletidir.

Bongo

Bongo vurmalı müzik aleti perküsyon aletleri arasında küçük ve biraz daha tiz sese sahip enstrüman modelidir. Genllikle 21 inç ve 19 inç çapında, 25 inç uzunluğa sahip olan bu müzik aleti, aynı doğru orantıda daha çok ağacın genişliğine göre büyük boyutlar ve daha çok küçük boyutlar ile karşılaşabilirsiniz. Diğer yandan, ikili olarak üretilen ve satılan bu çalgı modeli, el veya değişik aparatlar yardımı ile çalınmaktadır.

Darbuka

Darbuka bizim kültürümüze oldukça yakın ve daha çok kullanılan perküsyon modellerinden biridir. Perküsyon nedir diye sorulduğunda vurmalı çalgıları yanıtını aldıktan sonra hepimiz aklına ilk olarak gelen müzik aletlerinden biridir diye düşünüyorum. Bu müzik aletinin yapımında çok fazla çeşitli modelleri ve kullanılan malzeme vardır. Bu çeşitliliği anlatmaya başlamak gerekirse, perküsyon ne demek sorusunda vurmalı olarak aldığınız bu cevabı düşündüğünüz zaman, tabi ki bu modelde eski tarihin şartlarına göre, sert ağaç gövdesi ve hayvan derisinden üretilmiştir. Ancak günümüzde daha çok plastiğin çıkardığı tınının daha çok müziklere uymasından dolayı, genel olarak plastik ve demir kasa tercih edilmektedir. Buna ek olarak, bazen de zil döşemesi yaparak daha renkli bir hale getirilmektedir. Darbuka yani perküsyon aletlerinin Osmanlı ve günümüz Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde en çok kullanılan modeli olarak, çeşitli çalma stilleri ve zevk veren bir ton da sese sahip vurmalı çalgı modelidir.

Davul

Davul aslında tüm hepsinin genel adı olarak gelse de bizim yöremizde ve coğrafyamızda davul adı altında perküsyon aletleri yapılmaktadır. Bunun en başında, asma davul gelmektedir. Asma davul olarak adlandırılan ve düğünlerde, yöresel törenlerde, karşılama törenleri gibi birçok özel günlerde karşımıza çıkan bu müzik aleti, diğer müzik aletleri gibi perküsyon aletleri arasında yer almaktadır. Davul olarak anlatmaya başladığımız örneğin daha detaylı baktığınız zaman, çapın genişlemesine göre büyük davul ve küçük davul gibi tabirler ile farklı modelleri mevcuttur. Bu modellerin yapılma amacı davuldan çıkan sesin daha kalın ve daha ince çıkartma isteğinden kaynaklanmaktadır. Ek olarak, Büyük davul olarak bildiğimiz ve eski çağda düşmana korku salmak için kullanılan davul modeli, günümüzde Asya kıtası insanları tarafından dini törenlerde hala kullanılmaktadır. Bu başlığın detayına inecek olursak, davul bir perküsyon modelidir. Ek olarak, çeşitli hayvan derileri, suni deriler, plastik ve benzer malzemeler ile yapılan bu enstrüman modelinin sayısız kasa çeşitliliği mevcuttur. Bu örneğe son olarak, çeşitli aparatlar ile çalınarak ritim oluşturulmaktadır.

Bendir

Bendir adı altında farkı edebi metinlerin ve anonim şiirlerin şarkı olarak söyleşileri yapılırken, olmazsa olmaz müzik aletlerinden biridir. Kendi arasında çeşitli kategorilere ayrılan bu perküsyon modeli, zilli ve zilsiz olmak üzere farklı kasa ve yapım aşamaları ile farklılıklar göstermektedir. Ancak, zilli olan modeli biraz daha küçük olmasının yanı sıra, def ismi ile daha çok anılmaktadır. Aslında, def ile bendir aynı şeydir, fakat aralarında küçük farklılıklardan dolayı ayrı ayrı isimler ile anılabilmektedirler. Konuya devam edecek olursak, hayvan derisi ve özel ağaçlar ile üretilen bu enstrüman, çevresinde ki vida yardımı ile gerdirerek daha tiz ses elde edebileceğiniz, ateş yardımı ile ısıtarak eski uzunluğa getirebileceğiniz ve bunun gibi ayarlamalar yapabileceğiniz bir yapıya sahiptir. Önemli bir detay vermek gerekirse, farklı ebatlarda ve malzemeler ile üretilen bu müzik aletini almadan önce iyi bir araştırma yapmanız çok önemlidir. Çünkü tıpkı diğer perküsyon nedir başlığının adı altında anlattığım modeller gibi, bu enstrümanda da malzeme oldukça önemlidir. Çünkü tonu, sesi ve ritim gibi önemli unsurları etkilemektedir.

Tüm makaleye son olarak, perküsyon ne demek? Ve perküsyon nedir? Gibi soruların cevabını bulabileceğiniz bu makalemde, umarım istediğiniz bilgiye oluşmuşsunuzdur. Tüm makaleye baktığınız zaman perküsyon kelimesinin anlamı ve perküsyon nedir? Sorusu hakkında örneklerden yola çıkarak farklı kültürlerden verdiğim gerçek olaylar ve tarihi bilgiler ile hayal ederek bilgi aktarımı yapmaya çalıştım. Ümit ediyorum ki başarılı olmuşumdur. Son bir soru sorarak bilgi tazelemenizi istiyorum. Peki sizce perküsyon nedir?

En Çok Beğenilen Perküsyon Aletlerimiz

Etiketler: Perküsyon

Kasım 11, 2019

Listeye dön

Kategoriler

Son Blog Yazıları