Müzik Aletleri İsimleri
Müzik aletleri telli, nefesli, vurmalı, üflemeli, tuşlu, elektronik, yaylı gibi çok çeşitli türlere ayrılır. Her tür altında belirli müzik aletleri vardır ve bu müzik aletlerinin isimleri de değişiklik göstermektedir.
Telli Müzik Aletleri: Gitar, Keman, Bağlama
Telli müzik aletletleri, üzerinde bulunan teller aracılığıyla müziği oluşturur. Tellere temas edildiğince çıkan titreşim, teli müzik aletlerinin yapısına göre farklı sesler oluşturarak dışarı çıkar. Bu durum, telli olan tüm müzik aletleri açısından böyledir. Kültürel çeşitliliklere göre farklı isimlerle ve boyutlarla da üretilebilmektedirler. Telli çalgılarda her müzik aletinin farklı uzunlukları, kalınlıkları bulunur. Farklı türleri ve kullanım alanları bulunan telli çalgılardan bazıları diğerlerinden daha da öne çıkmaktadır. Öne çıkan telli müzik aletlerinden bazıları şöyledir:
Gitar: Gitar, çağımızın en çok tercih edilen müzik aletidir. Ulaşılabilmesi, çalım teknikleri ve genel olarak yaygın olması sebebi ile hobi arayıcıları gitar enstrümanını her zaman ön planda tutmaktadır. Müzik dersleri ve çalgı çengi denildiği zaman hem kolayca kavranılması ve kolayca öğrenilmesi ile birlikte en çok tercih edilen çalgı aletlerinden birisi olan gitarı inceliyoruz. Kıvrımlı bir gövdesi ve üzerinden kablolarının geçtiği ve sonu akor bölgesiyle biten bir karosere sahip olan gitarlar kolaylıkla üstüne kolunuzu koyabileceğiniz bir boğum ile gövde tarafını oluşturmaktadır. Üstünde 6 adet tel olan bu müzik aletinin üzerindeki tellerin işlevlerine gelecek olursak eğer sırasıyla; mi, la, re, sol, si ve mi notalarıdır. Akor ayarı yaparken de bu notalara göre yapmanız gerekir. Hemen her müzik evinde gitar dersleri verilmektedir. Öğrenilmesi en kolay gitar akorları E minör, A minör, G, D ve C akorlarıdır.
Keman: Keman, elle çalınan müzik aletleri arasında en şık ve tınısı en güzel olanlardan biridir. Gerek şık görüntüsü gerekse de müzisyenin kemanı tutma şekli, bu müzik aletlerini daha da ön plana çıkarmaktadır. Altı tel bulunan kemanların kökleri çok eskilere dayanmaktadır. Gövde, sap ve telden oluşan bileşenleri vardır ve gövdesi ahşaptan yapılmıştır. Kavisli yapısı bulunan gövdelerin üst tarafında tellere temas halinde sesin çıkmasına yarayan delikler bulunur. Birçok müzik türünde aktif olarak kullanılabilen bu müzik aletleri hem solo hem de orkestral gösterilerde kullanılabilir.
Bağlama: Türk müzik tarihinin en önemli çalgılarından birisi olan bağlamaların gövdeleri genellikle ağaçlardan üretilir. Gövdesi armuta benzeyen bağlamalar çoğunlukla akustik olarak kullanılır. Her ne kadar 8 telli olan türleri de olsa bağlamalar genelde 6 tellidir. Solo olarak da çalınabilen bağlamaların yanında genellikle Türk müziği açısından büyük önemi olan ud, saz gibi diğer enstrümanlar da çalınır.
Cümbüş: Genel olarak yapısı banjo ve ud gibi telli çalgılara benzese de her daim kendine has bir tasarımı olan Cümbüşler, 20.yy’ın başında Zeynel Abidin cümbüş tarafından piyasaya sürülerek günümüze kadar ulaşmıştır. Gövde kısmı ile sap kısmı birbirinden ayrılabildiği için yeri geldiği zaman mandolin, gitar gibi birçok enstrümana dönüştürülebilmektedir. Perdeli bir enstrüman olmasıyla birlikte kolaylıkla öğrenilebilen ve çalınabilen cümbüşler özellikle Türk Sanat Musikisinde önemli bir yere sahiptir.
Kanun: 14.yy’ın başlarında ünlü bilgin Farabi tarafından Fars’ta ortaya çıkarıldığı öne sürülse de pek çok Mısır ve Sümerler kaynağında kanuna benzer çalgı aletlerinin de kullanıldığı bilinmektedir. 64 tane her biri 3’erli gruptan telden oluşan bu çalgı aletinde sesleri kısaltıp uzatabilmek için her telin iki tarafına da konuşlandırılmış demir klipsler bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Kanun çalınırken iki elin de işaret parmağına yerleştirilmiş demir penalar yardımıyla çalınır. Kanun sesinin akustik olarak dinlendirici olduğu ve eski zamanlarda ruhani hastalıkların tedavisinde kullanıldıkları bilinmektedir. Genel olarak oturup bağdaş kurduktan sonra kucağınıza alarak çalabileceğiniz bir çalgı aletidir.
Vurmalı Müzik Aletleri: Davul, Darbuka, Bateri
Kendilerine özgü sesleri ve şekilleri ile müzik dünyasında kendilerine yer bulan vurmalı müzik aletleri, birçok müzik türünde ana eleman ya da yardımcı eleman olarak kullanılmaktadır. Bu müzik aletlerinde ses, bir araç ya da direkt olarak el yardımıyla müzik aleti yüzeyindeki bölgelere vurarak çıkarılır. Çok farklı türleri bulunan bu çalgıların isimleri de oldukça çeşitlidir. Bu yüzden müzik aletleri isimleri resimli şekilde öğrenilirse daha akılda kalıcı olur. Vurmalı çalgılara birkaç örnek verecek olursak:
Davul: Vurmalı çalgılar arasında en temel enstrümanlar arasında davullar bulunur. Vurmalı çalgıların atası konumundaki bu çalgı türleri neredeyse her kültürde kullanılır. Farklı çeşitleri ve şekilleri bulunan davullar, birçok müzik türünde kullanılmaktadır. Tokmak gibi yardımcı araçlarla birlikte bir çerçeve üzerine özenle yerleştirilen deri kısımlara vurularak ses çıkarılır. Müziğin ritmini belirlemek ve ritme yön vermek için çok önemli olan davullar, rock, caz, pop, rock vb. gibi birçok müzik türünde aktif olarak kullanılır.
Darbuka: Darbuka, çeşitli müzik türlerinde kullanılan ve sesi kendine özgü bir çalgı türüdür. Bu çalgılar genelde Kuzey Afrika ve Orta Doğu dolaylarında oldukça sevilen bir çalgıdır. Kendine özgü şekilleri ve kolay taşınabilir yapıları, konik gövde üzerine gerilen tek bir deri parçasından meydana gelir. Çoğunlukla hareketli müziklerde kullanılan darbukalar, el ya da parmaklar yardımıyla çalınır.
Bateri: Vurmalı çalgılar açısından en çeşitli, aksesuarları en dikkat çekici müzik aleti kuşkusuz baterilerdir. Bateriler genelde boyutları değişen ve her birinin farklı ses tonu bulunan davullardan ve zillerden oluşur. Müzik grupları için oldukça önemli olan, ritim tutmak açısından büyük öneme sahip bateriler, metal, rock, pop, funk gibi hareketli tarzlı müziklerde sıkça kullanılır.
Bendir: Genellikle tasavvuf müziğinde kullanılan, cemlerde, ayinlerde ve zikir edilen yerlerde ritim tutmak amacıyla tasarlanılmış bir vurmalı çalgı aletidir. Üzerindeki deri genellikle ceylan derisinden yapılmakta ve ipler yardımıyla gerilmek suretiyle üzerine vurulduğu zaman tok bir ses çıkaran, 35-40 santimetre çapında bir kasnağın etrafına gerilmiş ceylan derisi ile ortaya çıkan bir enstrümandır. Bir elle tutulup diğer elle vurulan ve bendiri tutan eldeki deriye denk gelen parmaklarla da destek vuruşları yapılan bir enstrüman olup defin amcaoğludur da diyebiliriz.
Nefesli Müzik Aletleri: Flüt, Klarnet, Saksafon
Parmakla çalınan müzik aleti olarak da nitelendirilen nefesli müzik aleti çeşitleri, karakteristik özellikler barındırır. Bu tip müzik aletlerinin gövdelerinde bulunan ses çıkış noktalarının açılıp kapatılmasıyla müzik sesleri elde edilir. Müzisyenler, enstrümana üfledikleri nefeslerine bu şekilde nota verirler. Genellikle boru şeklinde olan ve gövdelerinde hava çıkışları olan bu müzik aletlerinde bir ve birden fazla delik yahut klape bulunur. En bilinen nefesli müzik aletleri arasında flüt, klarnet, saksafon gibi çalgılar bulunur. Bu çalgılara daha yakından bakmak gerekirse:
Flüt: Flütler, genellikle baş parmağında kullanılarak diğer parmaklarla beraber deliklerin kapatıldığı, ahşap ya da metalden üretilen nefesli müzik aletleridir. Gövdesi boru şeklinde uzanan flütler, iki elle tutularak çalınır. Flütler caz, pop ve rock gibi müzik türlerinde de kullanılabilir ancak flütlere en çok rastlanılan noktalar orkestra, orditoryum, konçerto gibi sanat organizasyonlarıdır.
Klarnet: Klarnetler kendilerine özgü mükemmel seslerinin yanında görüntü olarak da muhteşem olan çalgı çeşitlerinden biridir. Bu iki özelliği sayesinde klarnetler müzik dünyasında önemli yer tutarlar. Ağızlık yardımıyla üfleme gerçekleştirilen klarnetlerin gövdesinde bir dizi tuş bulunur. Genelde ahşaptan üretilen gövdesinde bulunan kamış adlı parça, klarnete üflendiğinde basınç etkisiyle titreşerek müzik oluşturmaya yardımcı olur. Özellikle Akdeniz, Ortadoğu ve Balkanlarda oldukça sık rastlanırlar. Neredeyse her müzik türünde kullanılabilen klarnetler, duygusal müzikler için birebirdir.
Saksafon: 19. Yüzyılın Belçikası’nda dönemin en ünlü müzik aleti yapımcılarından Adolphe Sax tarafından icat edilmiştir. Klarnete benzer bir müzik aleti yapmak isteyen Sax, tuşları açısından Saksafon’u klarnete benzetmiştir. Dünyanın en ünlü nefesli çalgıları arasında yer alan Saksafon, birçok müzik türünde aktif olarak kullanılmaktadır.
Üflemeli ve Yaylı Çalgılar: Kaval, Çello
Bazı müzik aletleri çeşitleri, birkaç farklı özellikleri bünyelerinde bulundurur. Üflemeli ve yaylı çalgılar da bu kategoriye girer. Bu tür müzik aletleri genelde orkestraların temel yapı taşlarındandır. Yanların telli veya vurmalı müzik aletleri ile kullanılmaları olağandır. Üflemeli çalgılar genelde boru şeklinde olan yapıları ile üflendiği zaman ses çıkaran çalgılardır. Telli çalgılar ise üzerlerinde bulunan metal ya da plastik tellere temas halinde sesin titreşmesini ve nota çıkmasını sağlayan çalgı türüdür. Her müzik aletinin kendisine özgü bir sesi ve tipi olmasının yanında, müzik aletleri farklı alanlarda da kullanılabilir. Üflemeli ve yaylı çalgılara birer örnek vermek gerekirse:
Kaval: Üflemeli çalgılar arasında geleneksel olmalarıyla ön plana çıkarlar. Tek parça ahşaptan yapılan bu müzik aletleri boru şeklinde olur. Kavalın üst tarafında bulunan ve üflemek için açılan delikten çalgıcı üflediği zaman nefes boru içinde yol almaya başlar. Bu sırada deliklerin açılıp kapatılmasıyla birlikte notalar oluşturulur. Ortadoğu ve Anadolu’da çok yaygın olan kavallar otantik sesleri ile çok sevilmektedir. Doğanın içinden gelen, çalındığı zaman çevreye huzur veren kavallar geleneksel müzik anlayışının en önde gelen temsilcilerinden biridir.
Çello: Çellolar, yaylı müzik aletleri grubuna ait, mistik tarzda müzik aletleridir. Tip olarak kemana benzeyen çello, çok daha büyük boyutlardadır. Dört telli enstrümanlardan olan çelloların sesleri karakteristiktir. Bu müzik aletini kullanan kişilere çellocu denir. Çellocu, yere dik şekilde koyduğu çellonun üzerinde bulunan ve çene dayamaya yarayan çellocu köprüsüne çenesini yerleştirir ve çalma pozisyonunu alır. Farklı ton çeşitleri ve yüksek kalitede müzik sesi içeren çellolar, farklı müzik türlerinde kullanılırlar.
Müzik Aletleri Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Müzik aletleri alırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bu noktalar, müziğin kalitesi ve müzisyenin kullanımı açısından oldukça önemlidir. Dikkat edilmesi gereken bazı noktalarsa şöyledir:
Kalite: Müziğin kalitesi, enstrümanın kalitesi ile doğru orantılıdır. Enstrümanın kaliteli malzemelerden özenle imal edilmiş olması müziğin kalitesini üst seviyelere çekecektir.
Deneyerek Alma: Alacağınız enstrümanları denemeniz tavsiye edilir. Enstrümanların nasıl bir his verdiği, ele yakışıp yakışmadığı, tutma durumu açısından müzisyene uygunluğu ancak bu şekilde anlaşılır.
Bütçe: Müzik aletlerinde her bütçeye göre müzik aleti mevcuttur. Bu durumda müzik aleti alırken iyi araştırma yapmak ve bütçenize en uygun müzik aletlerine yönelmek en doğrusu olacaktır.
Enstrüman hakkında bilgi edinmek: Üflemeli müzik aletleri, telli müzik aletleri ya da diğer tür müzik aletleri olsun bir enstrümanı almadan önce gerekli bilgileri edinmek gerekir. Bu bilgiler hem enstrümanı satın alma aşamasında hem de kullanma aşamasında oldukça işe yaramaktadır. Müzik aletlerinin isimlerini bilmekte önemlidir. Örnek vermek gerekirse davul alınacağı zaman diğer vurmalı müzik aletleri isimleri hakkında bilgi sahibi olmak size avantaj sağlayacaktır.
Tecrübelerden yararlanmak: Müzik aleti alırken tecrübelerden yararlanmak önemlidir. Alacağınız enstrümanda profesyonel olmuş ya da detaylı bilgi sahibi kişilerle dirsek teması, sizin için en uygun modeli almanıza katkı sağlar. Bu durum aksesuar alırken de böyledir. Tecrübeli kişilere hangi aksesuarın gerekli hangisinin gereksiz olduğunu sorarak ona göre bir satın alım gerçekleştirebilirsiniz.
En Çok Tercih Edilen Müzik Enstürmanları